BÁN CÂY DẦU RÁI TRỒNG CÔNG TRÌNH
HOTLINE ĐẶT CÂY: 0909.551105 MR BÌNH
- Cây dầu rái có tên khoa học là Dipterocarpus alatus Roxb. ex G.Don, 1831
- Tên đồng nghĩa: Dipterocarpus philippiensis Forw., 1911
- Tên khác: Dầu con rái, Dầu nước, Dầu sơn, Mậy nhang (Lào)
- Họ: Dầu – Dipterocarpaceae
- Tên thương phẩm: Gurjul, oleoresin of gurjul
- Tên đồng nghĩa: Dipterocarpus philippiensis Forw., 1911
- Tên khác: Dầu con rái, Dầu nước, Dầu sơn, Mậy nhang (Lào)
- Họ: Dầu – Dipterocarpaceae
- Tên thương phẩm: Gurjul, oleoresin of gurjul
 |
| Cây Dầu Rái |
Cây Dầu thuộc loại cây gỗ lớn, thân trụ thẳng, phân cành muộn, cao 40-45m, đường kinh đạt tới 2m hay hơn. Vỏ lúc non dày, màu xám trắng; khi già mỏng, màu xám nâu, nứt dọc nhẹ. Cành màu nâu đỏ, có vết vòng lá kèm và có lông màu xám hay hung đỏ.
Lá đơn mọc cách, mặt trên màu xanh thẫm, nhẵn bóng, mặt dưới xanh nhạt có lông mịn, phiến lá hình bầu dục thuôn, kích thước 16-25×5-15cm, đầu nhọn, gốc tù hay hình tim. Ở cây non lá có lông, sau nhẵn; gân bên 18-31 đôi, nổi rõ ở mặt dưới; cuống lá dài 4-8cm, mảnh; lá kèm bao chồi búp màu đỏ dài 15-20cm, rộng 2-4cm, phía ngoài có lông.
Cụm hoa mọc ở nách lá, dạng chùm đơn, có lông, dài 10-18cm, mang 6-8 hoa không cuống. Lá đài có ống dài 17mm, phía ngoài có 5 gờ dọc, cánh hoa màu hồng, nhẵn, dài 5cm, nhị nhiều (khoảng 30).
Quả có ống đài bao bọc toàn phần, dài 3-4cm, rộng 2,5-2,8cm, có 5 gờ lớn chạy dọc, khi non màu xanh; trên đầu mang các cánh do lá đài phát triển, với 2 cánh lớn dài 20- 23cm, rộng 3-4cm, có 3 gân gốc màu đỏ, khi già quả và cánh chuyển sang màu cánh dán.
Cụm hoa mọc ở nách lá, dạng chùm đơn, có lông, dài 10-18cm, mang 6-8 hoa không cuống. Lá đài có ống dài 17mm, phía ngoài có 5 gờ dọc, cánh hoa màu hồng, nhẵn, dài 5cm, nhị nhiều (khoảng 30).
Quả có ống đài bao bọc toàn phần, dài 3-4cm, rộng 2,5-2,8cm, có 5 gờ lớn chạy dọc, khi non màu xanh; trên đầu mang các cánh do lá đài phát triển, với 2 cánh lớn dài 20- 23cm, rộng 3-4cm, có 3 gân gốc màu đỏ, khi già quả và cánh chuyển sang màu cánh dán.
Ở nhiều tỉnh miền Nam, nhân dân địa phương thường dùng tên dầu rái để chỉ một số loài cây cho nhựa dầu. Ba loài thường bị nhầm lẫn là:
1/ Dầu rái (Dipterocarpus alatus Roxb.) đã giới thiệu ở trên.
2/ Dầu mít hay Dầu cát (Dipterocarpus costatus Gaertn.). Thân giống như dầu rái nhưng lá nhỏ hơn (chiều dài chỉ 8-14cm, rộng 5-7cm); quả cũng nhỏ hơn và chỉ có 5 gờ nhỏ chạy dọc theo quả.
3/ Dầu song nàng hay Dầu nước (Dipterocarpus dyeri Pierre). Có lá rất to, dài đến 40cm hay hơn, quả cũng lớn hơn quả dầu rái và chỉ có 5 gờ ở phần trên của quả, chứ không chạy dọc suốt chiều dài của quả như ở dầu rái và dầu mít.
1/ Dầu rái (Dipterocarpus alatus Roxb.) đã giới thiệu ở trên.
2/ Dầu mít hay Dầu cát (Dipterocarpus costatus Gaertn.). Thân giống như dầu rái nhưng lá nhỏ hơn (chiều dài chỉ 8-14cm, rộng 5-7cm); quả cũng nhỏ hơn và chỉ có 5 gờ nhỏ chạy dọc theo quả.
3/ Dầu song nàng hay Dầu nước (Dipterocarpus dyeri Pierre). Có lá rất to, dài đến 40cm hay hơn, quả cũng lớn hơn quả dầu rái và chỉ có 5 gờ ở phần trên của quả, chứ không chạy dọc suốt chiều dài của quả như ở dầu rái và dầu mít.
PHÂN BỐ CÂY DẦU RÁI
Ở Việt Nam
Cây phân bố rộng ở các tỉnh từ Thừa Thiên – Huế trở vào Nam; trên các đảo Phú Quốc (Kiên Giang) và Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) cũng có Dầu rái mọc. Tập trung nhất ở các tỉnh Đông Nam Bộ: Đồng Nai, Bình Phước, Bình Dương, Tây Ninh.
Hiện nay được trồng ở nhiều tỉnh phía Bắc như Hà Nội, Nghệ An, Thanh Hóa…
Trên Thế giới
Cây Dầu rái phân bố ở các nước Nam và Đông Nam Á. Các nước có Dầu rái phân bố nhiều là: Lào, Thái Lan, Philippine, Malaysia, lndonesia. . .
Cây phân bố rộng ở các tỉnh từ Thừa Thiên – Huế trở vào Nam; trên các đảo Phú Quốc (Kiên Giang) và Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) cũng có Dầu rái mọc. Tập trung nhất ở các tỉnh Đông Nam Bộ: Đồng Nai, Bình Phước, Bình Dương, Tây Ninh.
Hiện nay được trồng ở nhiều tỉnh phía Bắc như Hà Nội, Nghệ An, Thanh Hóa…
Trên Thế giới
Cây Dầu rái phân bố ở các nước Nam và Đông Nam Á. Các nước có Dầu rái phân bố nhiều là: Lào, Thái Lan, Philippine, Malaysia, lndonesia. . .
ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CÂY DẦU RÁI
Cây Dầu rái ưa khí hậu nhiệt đới điển hình, với các điều kiện:
Nhiệt độ bình quân 25-27 oC, tổng lượng mưa bình quân hàng năm 1.500-2.200mm; ẩm độ trung bình năm: 75-85% và hàng năm có mùa khô kéo dài 4- 6 tháng.
Thường gặp Dầu rái ở vùng chuyển tiếp giữa kiểu rừng kín lá rộng thường xanh sang kiểu rừng khô rụng lá theo mùa. Trong rừng, dầu rái thường mọc cùng các loài cây họ dầu khác như : Vên vên, Sao đen, Dầu mít, Dầu lá bóng . . . tạo thành kiểu rừng kín thường xanh ưu thế cây họ dầu ở vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Thường gặp Dầu rái phân bố ở điều kiện địa hình tương đối bằng phẳng, trong các thung lũng hoặc ven sông, ven đường đi.
Cây ưa đất ẩm, sâu và thoát nước, thành phần cơ giới từ thịt nhẹ đến sét trung bình, độ pH 4,5-5,5. Thường gặp Dầu rái mọc trên các loại đất xám, đất phù sa cổ và đất feralít phát triển trên phiến thạch sét hoặc granit. Cây có khả năng chịu được ngập úng trong thời gian ngắn, nên rất hay gặp Cây Dầu rái mọc bên bờ các con sông thường có lũ lụt trong mùa mưa như sông Mê Kông, sông Đồng Nai . . .
Cây Dầu rái trưởng thành ưa sáng mạnh, nhưng ở giai đoạn dưới 1 năm tuổi cây lại cần che bóng khoảng 50%. Mùa quả cây cho nhiều hạt. Hạt rụng xuống gặp đất ẩm là nảy mầm ngay. Nhưng hạt sẽ nhanh chóng mất khả năng nảy mầm, vì có lượng dầu cao. Tái sinh mạnh ở độ tán che 0,5-0,6 và giảm dần ở độ tán che 0,7-0,8. Tái sinh chồi kém so với nhiều loài khác trong cùng chi Dầu (Dipterocarpus) khác.
Hoa nở tháng 11-12, quả chín vào tháng 4-5.
Nhiệt độ bình quân 25-27 oC, tổng lượng mưa bình quân hàng năm 1.500-2.200mm; ẩm độ trung bình năm: 75-85% và hàng năm có mùa khô kéo dài 4- 6 tháng.
Thường gặp Dầu rái ở vùng chuyển tiếp giữa kiểu rừng kín lá rộng thường xanh sang kiểu rừng khô rụng lá theo mùa. Trong rừng, dầu rái thường mọc cùng các loài cây họ dầu khác như : Vên vên, Sao đen, Dầu mít, Dầu lá bóng . . . tạo thành kiểu rừng kín thường xanh ưu thế cây họ dầu ở vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Thường gặp Dầu rái phân bố ở điều kiện địa hình tương đối bằng phẳng, trong các thung lũng hoặc ven sông, ven đường đi.
Cây ưa đất ẩm, sâu và thoát nước, thành phần cơ giới từ thịt nhẹ đến sét trung bình, độ pH 4,5-5,5. Thường gặp Dầu rái mọc trên các loại đất xám, đất phù sa cổ và đất feralít phát triển trên phiến thạch sét hoặc granit. Cây có khả năng chịu được ngập úng trong thời gian ngắn, nên rất hay gặp Cây Dầu rái mọc bên bờ các con sông thường có lũ lụt trong mùa mưa như sông Mê Kông, sông Đồng Nai . . .
Cây Dầu rái trưởng thành ưa sáng mạnh, nhưng ở giai đoạn dưới 1 năm tuổi cây lại cần che bóng khoảng 50%. Mùa quả cây cho nhiều hạt. Hạt rụng xuống gặp đất ẩm là nảy mầm ngay. Nhưng hạt sẽ nhanh chóng mất khả năng nảy mầm, vì có lượng dầu cao. Tái sinh mạnh ở độ tán che 0,5-0,6 và giảm dần ở độ tán che 0,7-0,8. Tái sinh chồi kém so với nhiều loài khác trong cùng chi Dầu (Dipterocarpus) khác.
Hoa nở tháng 11-12, quả chín vào tháng 4-5.
CÔNG DỤNG CÂY DẦU RÁI
Dầu rái là loài cây cho loại dầu nhựa (oleo- résin) chủ yếu ở các nước Đông Dương, trong đó có Việt Nam. Chất dầu nhựa của Dầu rái chứa 50-70% tinh dầu và 30-40% chất nhựa (resin). Nếu để ở trạng thái tĩnh sẽ phân thành 2 lớp, lớp trên lỏng, màu nâu, trong suốt, lớp dưới đặc quánh có màu trắng đục. Tinh dầu có tỷ trọng ở 20 oC là 0,930, chỉ số chiết quang ở 20 oC là 1,502, Chỉ số carbonyl: 0; chỉ số acid: 0,8-1,3; chỉ số xà phòng: 9-10 và chỉ số iod đạt 566. Nhựa có chỉ số acid: 2,6, chỉ số xà phòng 23,5, chỉ số ester: 20,9 và chỉ số iod: 70,0.
Dầu nhựa được khai thác để dùng trong kỹ nghệ hóa mỹ phẩm, làm sơn, dầu bóng, vec ni, công nghệ in, xảm thuyền và làm đuốc thắp sáng. Gỗ màu nâu hồng, có tỷ trọng 0,62-0,90, dùng đóng đồ và trong xây dựng nhà cửa.
Theo Đặng Vũ Hỷ (1962), Dầu rái đã được cư dân tại một vài địa phương ở miền Nam dùng bôi lên chân để đề phòng bệnh sán vịt khi phải làm việc nhiều ở dưới nước.
Dầu rái là một cây trồng làm bóng mát rất quan trọng của các tỉnh phía Nam. Nhiều thành phố lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Thủ Dầu Một, Buôn Ma Thuật… có những đường phố với 2 hàng cây Dầu rái rất đẹp. Tù đầu thế kỷ XX, Dầu rái đã được người Pháp mang ra trồng ở Hà Nội (trong vườn Bách Thảo). Sau này những cây Dầu rái trồng ở Miền Bắc, chủ yếu cũng lấy giống từ các cây đó.
Theo Đặng Vũ Hỷ (1962), Dầu rái đã được cư dân tại một vài địa phương ở miền Nam dùng bôi lên chân để đề phòng bệnh sán vịt khi phải làm việc nhiều ở dưới nước.
Dầu rái là một cây trồng làm bóng mát rất quan trọng của các tỉnh phía Nam. Nhiều thành phố lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Thủ Dầu Một, Buôn Ma Thuật… có những đường phố với 2 hàng cây Dầu rái rất đẹp. Tù đầu thế kỷ XX, Dầu rái đã được người Pháp mang ra trồng ở Hà Nội (trong vườn Bách Thảo). Sau này những cây Dầu rái trồng ở Miền Bắc, chủ yếu cũng lấy giống từ các cây đó.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét