Từ xa xưa đến nay, cuộc sống của loài người luôn gắn bó và không thể tách rời khỏi thiên nhiên. Thế nên, bất kể ai khi đứng trước các yếu tố tạo nên thiên nhiên (nước, cỏ cây hoa lá, núi non…) đều cảm thấy tâm hồn nhẹ nhàng và thư thái, như tìm được chốn yên bình sau khoảng thời gian ồn ào vội vã của cuộc sống.
Cây xanh trong hệ sinh thái
Khác với các hệ sinh thái tự nhiên khác, Hệ sinh thái đô thị ngoài hai thành phần cơ bản là hữu sinh và vô sinh, nó còn có thành phần thứ ba đó là thành phần tạo cảnh quan và lấy bóng mát. Trên các đường phố, các cơ quan, xí nghiệp, nhà máy, các khu nghỉ dưỡng, khu sinh thái, các công trình công cộng cho đến các hộ gia đình đều cần đến cây xanh.
Dưới sự phát triển và tác động của con người, các yếu tố thuộc về tự nhiên, thiên nhiên đang dần bị mất đi. Khí hậu thay đổi, thời tiết bất thường cộng với nhiều nguồn ô nhiễm (nguồn nước, rác thải, khói bụi, tiếng ồn…) gây ra cho con người những bất lợi về sức khỏe đặc biệt là về yếu tố tinh thần.
Để bảo vệ môi trường và cải thiện không gian sống quanh ta, ngoài các biện pháp giảm thiểu nguồn ô nhiễm thì việc sử dụng cây xanh tạo cảnh quan có vai trò vô cùng quan trọng. Hệ thống cây xanh có những chức năng sau:
Trước hết, hệ thống cây xanh lâm nghiệp và cây công trình có tác dụng cải thiện khí hậu vì chúng có khả năng ngăn chặn và lọc bức xạ mặt trời, ngăn chặn quá trình bốc hơi nước, giữ độ ẩm đất và độ ẩm không khí thông qua việc hạn chế bốc hơi nước, kiểm soát gió và lưu thông gió.
Cây xanh có tác dụng bảo vệ môi trường: hút khí CO2 và cung cấp O2, ngăn giữ các chất khí bụi độc hại. ở vùng ngoại thành, cây xanh có tác dụng chống xói mòn, điều hoà mực nước ngầm. Cây xanh còn có tác dụng hạn chế tiếng ồn nhất là ở khu vực nội thành.
Cây xanh trong đô thị có vai trò quan trọng trong kiến trúc và trang trí cảnh quan. Những tính chất của cây xanh như: hình dạng (tán lá, thân cây), màu sắc (lá, hoa, thân cây, trạng mùa của lá...) là những yếu tố trang trí làm tăng giá trị thẩm mỹ của công trình kiến trúc cũng như cảnh quan chung.
Ngoài chức năng trang trí, tăng thêm vẻ đẹp thẩm mỹ cây xanh trong đô thị còn có tác dụng kiểm soát giao thông. Việc kiểm soát giao thông bao gồm cả xe cơ giới và người đi bộ. Các bụi thấp, bờ dậu, đường viền cây xanh trong vườn hoa công viên vừa có tác dụng trang trí vừa có tác dụng định hướng cho người đi bộ. Hàng cây bên đường có tác dụng định hướng, nhất là vào ban đêm sự phản chiếu của các gốc cây được sơn vôi trắng là những tín hiệu chỉ dẫn cho người đi đường.
Số lượng cành nhánh cắt tỉa và đốn hạ những cây già cỗi còn tác dụng là nguồn cung cấp gỗ củi cho dân dụng.
Như vậy, ngoài chức năng là sinh vật sản xuất như trong các hệ sinh thái khác (hệ sinh thái rừng, hệ sinh thái nông nghiệp...) cây xanh trong hệ sinh thái còn có chức năng quan trọng hơn đó là bảo vệ môi trường và trang trí cảnh quan.
Quy hoạch trồng cây xanh
Vấn đề phân bố cây trong mỗi khu vực cũng cần đảm bảo không những về số lượng cây trồng mà còn tạo thuận lợi cho các hoạt động xã hội của con người như ở khu du lịch, trường học, bệnh viện hay khu nhà ở, nhà máy… . Diện tích cây xanh từng khu vực cần tỉ lệ với mật độ người ở và đáp ứng được nhiệm vụ ở đó. Mỗi khu vực có quy hoạch cây xanh riêng nhưng không đi chệch mục đích, yêu cầu chung, phải đảm bảo các điều kiện, vệ sinh, mĩ quan, chỗ nghỉ ngơi tốt cho người dân.
Mỗi đô thị nên bố trí các vành đai xanh để bảo vệ, cải thiện tốt hơn môi trường cho đô thị, bảo vệ cho đô thị tránh nạn cát bay, hạn chế gió bão, kết hợp tạo nên các khu rừng cảnh quan, du lịch sinh thái cho người dân tới nghỉ ngơi, tham quan.
Trong đô thị, nghiên cứu sắp xếp nên có nhiều dãi cây xanh làm nhiệm vụ phân cách giữa các khu vực nhà máy, nhà ở, giữa các khu vực hoạt động ồn ào của bến xe, bến cảng chợ, với các khu vực làm việc của cơ quan, trường học cần sự yên tĩnh.
Chất lượng chung của quy hoạch cây xanh tùy thuộc vào sự bố trí và kĩ thuật chọn giống cây trồng. Hai vấn đề này liên quan chặt chẽ và phải trên cơ sở địa hình, địa vật và mục đích, ý nghĩa của việc trồng cây từng nơi mà quyết định.
Bố trí cây trồng là một nghệ thuật, cần nghiên cứu tạo cảnh trong từng khu vực để trong toàn đô thị có nhiều cảnh, vui mắt. Chẳng hạn hai bên đường phố nên có những hàng cây tạo nên những vòm lá che nắng cho người đi đường, có nơi lại trồng thưa để lọt từng vệt nắng xuống mặt đất, nơi trồng từng cây riêng rẽ, nơi lại trồng thành khóm vài cây …nơi chỉ trồng cây thấp, nơi lại trồng toàn cây cao hay xen kẽ cây cao và thấp, nơi cây trồng có hoa đẹp, nơi chỉ có cây xanh cao tạo bóng mát…
Ngoài ra, vấn đề chọn giống cây trồng cũng rất lưu ý, nó yêu cầu các nhà chuyên môn phải có kiến thức vững vàng về kiến trúc và mĩ thuật. Đô thị cần những giống cây khoẻ, gỗ tốt, không bị gãy bất thường, khó đổ, không có rễ ăn nông, vệ sinh… mà còn cần những giống cây có hoa đẹp, hoa thơm, cây không rụng lá về mùa đông, cây có bộ lá tiết chất kháng trùng trong không khí (phitonxit). Chọn được càng nhiều giống cây khác nhau, càng tạo được nhiều phong cảnh tươi đẹp cho đô thị. Mặt khác cây xanh kết hợp hài hòa, tôn tạo thêm vẻ đẹp, phát huy tác dụng của các công trình xung quanh như nhà ở cao tầng, biệt thự, bồn hoa, tượng đài…
Vấn đề thiết kế cây xanh cần được tiến hành sớm và có kế hoạch rõ ràng ngay từ đầu. Cần nghiên cứu, bố trí hợp lí, khoa học, tránh chắp vá, sửa đổi quá nhiều sau này cũng như tránh gây trở ngại cho các công trình khác. Những phần diện tích nếu có kế hoạch cụ thể trước sẽ rất thuận lợi, chủ động cho việc thiết kế hệ thống cây xanh ở mỗi khu vực.
Trồng cây Lâm Nghiệp cần chú ý đến vấn đề khí hậu từng vùng miền, loại đất, giống cây để mang lại giá trị kinh tế cao.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét